Platon Felsefesinde Fenomenle Numen Evren Arasındaki İlişki Nedir?
Platon’un ikici (Düalist) bir tutumla ideaları duyulur evrenden ayırması önemli bir soruna yol açmaktadır. Bu sorunu şu şekilde özetlemek mümkündür: Duyulur şeyler tamamen maddi yapıdadırlar ve bu yüzden duyu organlarıyla algılanabilirler.
Oysa idealar hiçbir maddi özellik taşımayan, sadece düşünceyle kavranabilen soyut yapılardır. Platon’a göre idealar duyulur şeylerin nedenidir ve onlara özlüklerini verir. O hâlde duyulur şeylerle idealar arasında bir ilişki olduğu kesindir. Fakat tamamen maddi yapıda olan ve bu yüzden duyu organlarıyla algılanabilen şeylerle, hiçbir maddi özellik taşımayan ve bu yüzden tamamen düşünceyle kavranabilen soyut idealar arasındaki ilişki nasıl kurulacaktır? Soyut bir yapının, somut maddi bir yapıyla ilişki içine girmesi nasıl mümkün olabilmektedir?
Platon, idealar ile duyulur nesneler arasındaki ilişkiyi farklı eserlerinde çeşitli biçimlerde açıklamayı denemiş ve bunu yaparken “Pay Alma”, “Katılma”, “Bulunma”, “Taklit Etme” gibi ifadelere başvurmuştur. Bu çözüm önerilerine göre duyulur nesneler, idealara “katılırlar”, onlara onlardan belli oranda “pay alırlar” ve onlar gibi olmaya çalışırlar, onları taklit ederler. Tersinden düşünülecek olduğunda ise idealar tek tek duyulur şeylerde “bulunurlar.” Her şey, ancak ideasından pay alarak ideasına katılarak ya da ideasının onda bir şekilde bulunuyor olmasıyla ne iseo olur (Phaidon, 100 d). Platon, duyulur şeylerle idealar arasındaki ilişkiyi açıklayabilmek için çeşitli eserlerinde “Pay Alma”, “Katılma”, “Bulunma”, “Taklit Etme” gibi ifadelere başvurmuştur.
KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI