FeyyazAdatepe
Misafir Editör
Bir manyetik alan içinde, alanın akı çizgilerini kesecek biçimde hareket eden bir iletkenin uçlarında potansiyel farkı oluşması olayı. İndüklenme de denir ve üzerinde potansiyel farkı oluşan iletken indüklenen, manyetik alanı yaratan mıknatıs vb. de indükleyen adıyla anılır.
Bir manyetik alan içinde bir elektrik yüküne etkiyen kuvvet, yükün hızıyla orantılıdır. Manyetik alan ne kadar kuvvetli olura olsun, eğer yük duruyorsa, yük üzerine etkiyen kuvvet sıfır olacaktır. Böylece; manyetik alan içindeki bir telden bir akım elde etmek isteniyorsa, teli hareket ettirmek gerektiği sonucuna ulaşılır. İndüksiyon akımı oluşturmak için basit bir düzenek oluşturulabilir. Bunda iki seri düzenek vardır. İkinci devre ile seri bağlı birinci düzenekte bir üreteç, bir anahtar ve üzerinde uzun tel sarılmış yumuşak bir tel vardır. Bu bölüme üreteç bağlı olduğu için birincil bobin denir. İkincil bobin birincilden bağımsız ve çubuğun etrafına sarılmıştır ve uçlarına bir galvanometre bağlanmıştır. Herhangi bir üreteç yokken bağlantısı olmayan bu devreye ikincil bobin denir.
İndüksiyonla oluşan potansiyel farkının büyüklüğü hareketin hızına, yönü ise manyetik alanın konumuna bağlıdır. Hareket sona erdiğinde potansiyel farkı da sıfıra düşer. Manyetik akısı değişen bir bölgedeki iletkende de indüklenme meydana gelir. Faraday-Neumann Yasa'sına göre, manyetik akı çizgilerini kesen bir iletkende oluşan potansiyel farkı, akının değişme hızıyla (zamana göre türeviyle) orantılıdır. Lenz Yasası da, bu potansiyel farkının, kendisini yaratan değişime karşı koymak üzere onunla zıt yönlü olduğunu belirler. Bu iki yasanın birleştirilmesiyle, indüksiyon potansiyel farkının, manyetik akının türevinin eksi işaretlisine eşit olduğu söylenir. Akı değişimi weber/saniye cinsinden alınırsa, potansiyel farkı volt olarak bulunur.
Söz konusu iletkeni de içeren bir devre oluşturulduğunda, devreden, akı değişiminin devrenin toplam direncine oranı kadar bir elektrik yükü akar. Devredeki elektrik akımı değişirse ilgili manyetik akı da onunla orantılı olarak değişir. Böylece devredeki akımın değişmesinden dolayı devrede oluşan zıt elektromotor kuvvet, özindüksiyon olarak adlandırılır. Özindüksiyon katsayısı, birim akım değişiminin yol açtığı elektromotor kuvvet olarak tanımlanır. Elektromotor kuvvet volt, akım amper cinsinden alındığında L'nin birimi henry olur. Benzer biçimde, bir devrede akımın değişmesi, komşu bir devrede de bir indüksiyon elektromotor kuvvetine yol açabilir (transformatör). İndüklenen bir devrede akım I ise, LI2/2 kadarlık bir enerji depolanır.
Bir manyetik alan içinde bir elektrik yüküne etkiyen kuvvet, yükün hızıyla orantılıdır. Manyetik alan ne kadar kuvvetli olura olsun, eğer yük duruyorsa, yük üzerine etkiyen kuvvet sıfır olacaktır. Böylece; manyetik alan içindeki bir telden bir akım elde etmek isteniyorsa, teli hareket ettirmek gerektiği sonucuna ulaşılır. İndüksiyon akımı oluşturmak için basit bir düzenek oluşturulabilir. Bunda iki seri düzenek vardır. İkinci devre ile seri bağlı birinci düzenekte bir üreteç, bir anahtar ve üzerinde uzun tel sarılmış yumuşak bir tel vardır. Bu bölüme üreteç bağlı olduğu için birincil bobin denir. İkincil bobin birincilden bağımsız ve çubuğun etrafına sarılmıştır ve uçlarına bir galvanometre bağlanmıştır. Herhangi bir üreteç yokken bağlantısı olmayan bu devreye ikincil bobin denir.
İndüksiyonla oluşan potansiyel farkının büyüklüğü hareketin hızına, yönü ise manyetik alanın konumuna bağlıdır. Hareket sona erdiğinde potansiyel farkı da sıfıra düşer. Manyetik akısı değişen bir bölgedeki iletkende de indüklenme meydana gelir. Faraday-Neumann Yasa'sına göre, manyetik akı çizgilerini kesen bir iletkende oluşan potansiyel farkı, akının değişme hızıyla (zamana göre türeviyle) orantılıdır. Lenz Yasası da, bu potansiyel farkının, kendisini yaratan değişime karşı koymak üzere onunla zıt yönlü olduğunu belirler. Bu iki yasanın birleştirilmesiyle, indüksiyon potansiyel farkının, manyetik akının türevinin eksi işaretlisine eşit olduğu söylenir. Akı değişimi weber/saniye cinsinden alınırsa, potansiyel farkı volt olarak bulunur.
Söz konusu iletkeni de içeren bir devre oluşturulduğunda, devreden, akı değişiminin devrenin toplam direncine oranı kadar bir elektrik yükü akar. Devredeki elektrik akımı değişirse ilgili manyetik akı da onunla orantılı olarak değişir. Böylece devredeki akımın değişmesinden dolayı devrede oluşan zıt elektromotor kuvvet, özindüksiyon olarak adlandırılır. Özindüksiyon katsayısı, birim akım değişiminin yol açtığı elektromotor kuvvet olarak tanımlanır. Elektromotor kuvvet volt, akım amper cinsinden alındığında L'nin birimi henry olur. Benzer biçimde, bir devrede akımın değişmesi, komşu bir devrede de bir indüksiyon elektromotor kuvvetine yol açabilir (transformatör). İndüklenen bir devrede akım I ise, LI2/2 kadarlık bir enerji depolanır.
