- Katılım
- 2 Ocak 2021
- Mesajlar
- 9,432
- Tepkime puanı
- 8
- Cinsiyet
-
- Bayan
- Takım
- Galatasaray
Canlıların Ortak Özellikleri
Canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan belirli temel özellikler vardır. Bu özellikler: solunum, beslenme, çevresel uyarılara tepki verme, hareket, büyüme ve gelişme, hücresel yapıda olma, boşaltım, üreme ve çoğalma, adaptasyon, homeostaz ve organizasyona sahip olmadır.Bu konuda
- Canlıların temel özelliklerini
- Canlıların temel özelliklerinden bazılarının çeşitlerini
Canlı organizmalar arasında çok fazla farklılık olmasına rağmen bir çok ortak yönler bulunmaktadır. Bunlara canlıların ortak özellikleri denir. Bir nevi canlı olma şartlarıdır (aşağıdaki herhangi bir madde sağlanmazsa o organizmaya canlı diyemeyiz). Canlıların ortak özellikleri;
- Solunum yapmak (ATP sentezi)
- Beslenmeyi sağlamak
- Çevresel uyarılara tepki vermek
- Hareket etmek
- Büyümek ve gelişmek (metabolik aktivite)
- Hücresel yapıda olmak
- Boşaltım yapmak
- Üreme ve çoğalma
- Bulundukları ortama uyum sağlamak (adaptasyon)
- Hücre içi homeostaziyi korumak
- Organizasyona sahip olmak şeklinde sıralanır.
Solunum Yapmak
Biyoloji dersinde; solunum yapma terimini insanların nefes alıp vermesini ifade etmek için değil hücrelerin
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
sentezlemesini ifade etmek için kullanırız. Yani her hücrenin kendi enerjisini üretmesi solunum yapmak demektir. Bazı kaynaklarda bu durum, “hücresel solunum” olarak da ifade edilir.Solunum kendi içerisinde oksijenli solunum ve oksijensiz solunum olmak üzere ikiye ayrılır. Oksijenli solunumda (aerobik) hücrenin ürettiği ATP miktarı (yaklaşık 38 ATP üretilir), oksijensiz solunumda (anaerobik) hücrenin ürettiği ATP (yaklaşık 2 ATP üretilir) miktarından oldukça fazladır.
Her canlı türü solunum yapar, ancak oksijenli ve oksijensiz solunum canlının gelişmişlik düzeyine göre değişir. Örneğin bazı bakteriler oksijensiz solunum yaparken, insan hücreleri oksijenli solunum yapar.
Beslenmeyi Sağlamak
Vücudun yapım ve onarımı, büyüme ve enerji üretme gibi çeşitli amaçları gerçekleştirmek için, gerekli olan besinlerin temin edilmesine beslenme denir. Beslenme kendi içinde üretici ve tüketici olmak üzere ikiye ayrılır:* Ototrof (üretici) Canlı
Organik besinlerini kendisi üreten canlılara ototrof (üretici) canlılar denir. İnorganik maddelerini dış ortamdan alırlar.Örneğin ağaçlar ototrof canlılardır.
* Heterotrof (tüketici) Canlı
Organik ve inorganik maddelerini dış ortamdan alan canlılardır. Beslenmek için diğer canlılara bağımlıdır.Örneğin insanlar heterotrof canlılardır.
Çevreye Tepki Verme
Her canlı yaşadığı ortamla sürekli temas halindedir. Bu temas süresinde gerçekleşen çevresel değişikliklere (etkilere) tepki verir. Çevresel ortamdaki değişimler sayesinde uyarı oluşur. Tüm canlılar ise bu uyarılara tepki verir.Bitki gibi nispeten tepkisiz gibi gözüken canlılar da çevreye tepki verirler. Bitki gövdelerinin yer çekiminin tersine yönelmesi köklerinin ise yer çekimine doğru yönelmesi bir tepki hareketi olarak yorumlanmaktadır.
Örneğin, öglena fotosentez reaksiyonlarını gerçekleştirmek için ışığın olduğu yere kamçısı ile gider ve güneş ışığından daha çok yararlanır.
Hareket Etme
Canlılar yaşadıkları ortamda hareket edebilme yeteneğine sahiptir. Canlılarda “pasif hareket” ve “aktif hareket” olmak üzere iki çeşit hareket vardır. İnsanlar ve hayvanlar aktif olarak hareket eden canlı türleridir. Bitkiler ise aktif hareket edemezler, hormonları ve ışığa-suya yönelme istekleri ile pasif olarak hareket ederler.Büyüme – Gelişme ve Metabolizmayı Gerçekleştirme
Canlıların yapısını oluşturan hücrelerin sayıca ve hacim olarak artmasına büyüme denir. Büyüme olayı besinlerin solunum ile yakılması sonucu gerçekleşir.Dışarıdan alınan besinlerin hücrede kullanılması ve enerji oluşturulmasını içeren olayların tümüne metabolizma (metabolizma = anabolizma + katabolizma) denir. Metabolizma; anabolizma (yapım tepkimeleri) ve katabolizma (yıkım tepkimeleri) olarak 2’ye ayrılır. Anabolik ve katabolik tepkimeler hücrenin hayatı boyunca devam eder.
- Anabolik olaylar >> Katabolik olaylar –> Canlı büyür.
- Anabolik olaylar == Katabolik olaylar –> Büyüme durur (Yetişkinlik)
- Anabolik olaylar << Katabolik olaylar –> Canlı yaşlanır.
Hücresel Yapıda Olma
Bütün canlılar yapısal ve işlevsel bakımdan en küçük yapı birimi olan hücrelerden oluşur. Bazı canlılar sadece bir hücreden oluşur. Bu canlılara tek hücreli canlılar denir. Örneğin öglena, amip ve paramesyum tek hücreli canlılardır.Bazı canlılar (hayvanlar ve bitkiler gibi) ise çok sayıda hücrenin belirli bir organizasyon ile bir araya gelmesi sonucu oluşmuştur. Bu canlılara çok hücreli canlılar denir. Çok hücreli canlılar çok fazla hücreden oluştuğu için belirli miktarlarda farklılaşarak aynı işi yapan hücreleri oluşturur, bu hücre yığınları ise organları oluşturur. Bu sayede çok hücreli canlılarda hücreler arasında bir iş birliği vardır.
Boşaltım Yapma
Bir hücreli ya da çok hücreli canlılarda metabolizma sonucunda oluşan atık maddelerin (metabolik atıkların) organizmadan uzaklaştırılmasına boşaltım denir. İnsanlar ve hayvanlar; terleme ve idrar yoluyla boşaltım yaparlar.UYARI : Dışkılama bir boşaltım değil; sindirilmeyen besinlerin atılmasıdır. Dışkı metabolizma sonucu oluşmaz.
Üreme ve Çoğalma
Nesillerin devamlılığı için canlılar kendilerine benzer yeni bireyler meydana getirmesi üreme ile sağlanır. Üreme canlının kendisi için önemli olmasa da canlı türünün devamı için çok önemlidir. Temel olarak iki çeşit üreme vardır; eşeyli üreme ve eşeysiz üreme.Eşeysiz üreme daha çok tek hücreli canlılarda görülür. İkiye bölünerek veya yenilenerek (rejenerasyon) üremek bu grupta bulunur. Bazı çok hücreli canlılar da eşeysiz yöntemlerle üreyebilir.
Eşeyli üreme daha çok çok hücreli canlılarda gözlemlenir. Üreme hücreleri, mayoz bölünme, krosing-over ve bağımsız kromozom dağılımı gibi kavramlar kullanılır, kalıtsal çeşitlilik yaratılır.
Ortama Uyum Sağlamak (Adaptasyon)
Canlıların kalıtsal olarak ortama uyabilme yeteneğine adaptasyon (uyum) denir. İki farklı ortamda yaşayan kurbağalar arasındaki farklar adaptasyona örnek verilebilir.Homeostaziyi Korumak
Homeostaz, hücre dışı gerçekleşen olaylar karşısında hücrenin kendi metabolizmasını koruma eğilimidir. Hücre bu olay sırasında ATP harcar ve enerji sentezler.Homestaz sadece fiziksel koruma değildir, fiziksel görünüşün yanında kimyasal koruma da gerçekleşir. Örneğin hücre içi PH’ın ve sıcaklığın istenen seviyede tutulması homestazinin korunmasını sağlar. Ayrıca, hücre içindeki organallerin hücre içindeki konumlarının korunması da homestaziyi korumaktır.
Organizasyona Sahip Olmak
Ortak bir amaç için ortak çalışma düzenine organizasyon denilmektedir. Tek hücrelilerde organizasyonu organeller arasında gözlemleyebildiğimiz gibi çok hücreli canlılarda organlar arası organizasyon da gözlemlenebilir. Çok hücreli canlılar için organizasyon yapısı küçükten büyüğe göre sıralandığında şu şekildedir:Atom –> Molekül –> Organel –> Hücre –> Doku –> Organ –> Organizma
