Bahriye Nezâreti

Bahriye Nazırlığı Osmanlı İmparatorluğunda Osmanlı Donanmasından sorumlu bakanlığa verilen isimdir.

Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından başlayarak 1867 yılına gelinceye kadar Osmanlı Donanması'nın en yüksek derecedeki sorumlusu Kaptan-ı Derya idi. Ancak 1867 yılında yapılan reformlarda Heyet-i Vükela, yani Bakanlar Kurulu oluşturulmasına karar verildi. Bu kurulda Osmanlı Donanmasını temsil etmek üzere de Bahriye Nazırlığı kuruldu. İlk önceleri Kaptan-ı Deryalık görevini de Bahriye Nazırı yürütmekteydi. Ancak daha sonraları tekrar Bahriye Nazırının altında görev yapan bir Kaptan-ı Deryalık kurumu oluşturuldu. Bahriye Nazırı donanmanın mali işlerini, gemilerin satın alınması veya yaptırılması gibi işlerden sorumlu idi. Kaptan-ı Derya ise sadece donanmanın askeri kumandanı görevini yürütüyordu.

Osmanlı Bahriye Nezareti'nin binası İstabul'un Kasımpaşa semtinde günümüzde Kuzey Deniz Saha Komutanlığı olarak kullanılmakta olan binaydı. 1922 yılında Bahriye Nazırlığının işlevi son buldu. Cumhuriyet'in kurulmasından sonra bu görev Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yürütülmektedir.

Nazırlar listesi

Bu listede Osmanlı Bahriye Nazırlarının isimleri, göreve başlama ve görev bitiş tarihleri ve notlar bulunmaktadir:

İsim Başlama Bitiş Notlar
İsmail Hakkı Paşa Mart 1867 Mart 1868
Mahmud Nedim Paşa Mart 1868 Eylül 1871
Abdülhamid Ferid Paşa Eylül 1871 Kasım 1871
Fosfor Mustafa Paşa Aralık 1871 Ocak 1872 1. kez
Hasan Samih Paşa şubat 1872 Mart 1872
Moralı İbrahim Halil Paşa Mart 1872 Ağustos 1872 1. kez
Sakızlı Ahmed Esad Paşa Ağustos 1872 Ekim 1872 1. kez
Fosfor Mustafa Paşa Ekim 1872 Kasım 1872 2. kez
Mehmed Namık Paşa Kasım 1872 Ocak 1873 1. kez
Hüseyin Avni Paşa Ocak 1873 şubat 1873
Hasan Rıza Paşa şubat 1873 Haziran 1873 1. kez
Kayserili Ahmed Paşa Haziran 1873 Ocak 1875 1. kez
Sakızlı Ahmed Esad Paşa Mart 1875 Nisan 1875 2. kez
Mehmed Rauf Paşa Mayıs 1875 Ağustos 1875 1. kez
Hasan Rıza Paşa Eylül 1875 Eylül 1875 2.kez
Mehmed Namık Paşa Ekim 1875 Kasım 1875 2. kez
Hasan Rıza Paşa Eylul 1875 Eylül 1875 3. kez
Lofçalı İbrahim Derviş Paşa Ocak1 1876 Nisan 1876
Abdülkerim Nadir Paşa Nisan 1876 Mayıs 1876
Kayserili Ahmed Paşa Mayıs 1876 Ocak 1877 2. kez
Mehmed Rauf Paşa Ocak 1877 Aralık 1877 2. kez
İngiliz (Eğinli, Büyük) Said Paşa Aralık 1877 Nisan 1878
Moralı İbrahim Halil Paşa Nisan1878 Mayıs 1878 2. kez
Ahmed Vesim Paşa Mayıs 1878 Ocak 1879
Rasim Paşa Ocak 1879 Ocak 1881
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa Ocak 1881 Kasım 1882 1. kez
Ahmed Ratip Paşa 30 Kasım 1882 2 Aralık 1882
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa Aralık 1882 Temmuz 1903 2. kez
Mehmed Celaleddin Paşa Ağustos 1903 Aralık 1907
Hasan Rami Paşa Aralık 1907 Temmuz 1908
Alizoti İbrahim Halil Paşa 28 Temmuz 5 Ağustos 1908 1. kez
Arif Hikmet Paşa Ağustos 1908 şubat 1909 1.kez
Hüseyin Hüsnü Paşa 11 şubat 1909 17 şubat 1909
Ali Rıza Paşa şubat 1909 Nisan 1909
Emin Paşa 14 Nisan 1909 5 Mayıs 1909
Arif Hikmet Paşa Mayıs 1909 Ocak 1910 2. kez
Alizoti İbrahim Halil Paşa Ocak 1910 13 Haziran 1910 2. kez
Hulusi Salih Paşa 13 Haziran 1910 24 Ekim 1910 1. kez
Mahmud Muhtar Paşa 14 Kasım 1910 30 Eylül 1911 1. kez
Hurşid Paşa Ekim 1911 Temmuz 1912
Mahmud Muhtar Paşa 22 Temmuz 1912 30 Ekim 1912 2. kez
Çürüksulu Mahmud Paşa 24 Ocak 1913 9 Mart 1914
Ahmed Cemal Paşa 10 Mart 1914 14 Ekim 1918
Enver Paşa (Cemal Paşa'nın Suriye'de bulunduğu sırada vekil )
Rauf Bey Ekim 1918 Kasım 1918
Ali Rıza Paşa 11 Kasım 1918 4 Mart 1919 2. kez
Mehmed şakir Paşa 4 Mart 1919 2 Nisan 1919
Ahmed Avni Paşa Nisan 1919 Temmuz 1919
Hulusi Salih Paşa 21 Temmuz 1919 8 Mart 1920 2. kez
Mehmet Esat Paşa 14 Mart 1920 5 Nisan 1920
Kara Mehmed Said Paşa Nisan 1920 Temmuz 1920
Çakacı Ahmed Hamdi Paşa Temmuz 1920 Ekim 1920
Hulusi Salih Paşa 21 Ekim 1920 23 Nisan 1921 3. kez
Çürüksulu Ziya Paşa Nisan 1921 Haziran 1921 (Vekil)
Hulusi Salih Paşa 12 Haziran 1921 4 Kasım 1922 4. kez

Paylaşım için teşekkürler.