Topografya ve Kayaçlar

Topografya ve Kayaçlar​

• Kayaçlar bir yada birden fazla mineralin bir araya gelmesiyle oluşmuş yer kabuğu kütlesidir.
• Kayaçlar oluşumlarına göre üç grupta toplanır.

• Püskürük kayaçların ortak özellikleri magmanın katılaşması ile oluşmasıdır.
• Magmanın katılaştığı yere göre ikiye ayrılır:

• Yer kabuğunun derinlerindeki magma yeryüzüne çıkarken yer kabuğundaki çatlaklara girer ve bırada soğur.
• Bunlara derinlik kayaçları da denir. Açık renkli ve iri tanelidir.
• Bu taşların en yaygın olanı granittir. Dış kuvvetlerin etkisiyle zamanla ortaya çıkan granitli bölgeye tor topografyası denir.
• Diğer önemli iç püskürük kayaçları, siyanit, diyorit ve gabro

• Magmanın hareketi sırasında yer kabuğunu geçip yeryüzüne püskürmesiyle oluşur.
• Koyu renkli ve ince tanelidir.
• Bu kayaçlara örnek: andezit, bazalt, riyolit, trakit’tir.

• Dış kuvvetler tarafından aşındırılıp biriktirilen maddelerin geride bıraktığı çökeltilerin, bitki ve hayvan kalıntılarının taşlaşmasıyla oluşan kayaçlardır.
• En önemli özelliği fosil bulundurmasıdır ve üçe ayrılır:

• Dış kuvvetler ile taşınan kil, kum, çakıl gibi materyallerin göl, deniz, okyanus tabanında birikip sıkışmasıyla oluşan kayaçlar.
• Kiltaşı, kumtaşı ve çakıltaşı bunlara örnektir.

• Su içinde kimyasal yollarla eriyip çökelen mineraller kalker, sarkıt, dikit, alçıtaşı, kayatuzu, sütun, traverten ve bor oluşturur.

• Bitki ve hayvan kalıntılarının zamanla taşlaşmasıyla oluşur. Kömür buna örnektir.

• Kayaçlar sürekli olarak birbirleri ile dönüşüm içindedir.
• Püskürük kayaçların bir bölümü sıcaklık ve basınç ile matemorfik kayaçlara dönüşür. Bir bölümü işse fiziksel ve kimyasal ayrışmadan sonra birikerek tortul kayaçlara dönüşür.
• Tortul kayaçlar da sıcaklık ve basnıç etkisiyle metamorfik kayaçlara dönüşebilir.
• Metamorfik kayaçlar ise bir yandan derinlere sürüklenerek magmaya karışır, diğer yandan da ayrışma-taşınma-birikme süreçleriyle tortullaşır.

• İlk çağlarda volkan camları, ok ve mızrak ucu için
• Günümüzde granit ve siyenit zemin kaplama için
• Sünger taşı(pomza) ve perlit ısı yalıtımı için

• Kumtaşı ve kireçtaşı inşaat malzemesi olarak
• Kireçtaşı ve kiltaşı çimento, jips alçı yapımı için sanayide kullanılır.
• Kömür ısınma amaçlı kullanılır.

• Mermer ve arduvaz en yaygınlarıdır.
• Arduvaz ile zemin, çatı ve kaldırım, bilardo masaları ve kara tahtalar kaplanır.