Orta Çağ Felsefesi: Orta Çağ'da Stoacılığın Genel Özellikleri Nedir? Ne Değildir?
Stoacılıkın büyük ilkesi doğaya uygun davranmaktır. Doğa, eş deyişle her şey Tanrıdır (Vahdet-i Vücut, Panteizm). Doğaya uygun davranmak, usa uygun davranmak ve dolayısıyla insanın kendi kendisine uygunluğu demektir. En doğru seçen, sabırla katlanan, en ölçülü ve en adaletli üleştirici doğadır.
Mutluluk bilgelikte, bilgelik doğaya uygun davranmaktadır. Doğa özdektir (madde). Asıl gerçek; cisimsel olan, özdeksel olandır. Çünkü ancak özdeksel olan etkin ve edilgin olabilir. İlk nedenin de etkin ve edilgin olması gerektiğine göre özdeksel olması lazımdır.
Bilgeliğe teorik ve pratik erdemi elde ederek varılır. Teorik erdem, nesnelerin kendiliği üstünde doğru bilgi edinmektir. Pratik erdem, usa uygun davranmaktır. Bu iki erdem birbirlerine sıkıca bağlıdırlar. Nesnelerin kendiliği üzerinde doğru bilgi edinilmezse usa uygun davranılamaz.
Bilge, kendi kendine yeterli olan insandır. Doğalaşan bilge bir kaya parçasının mutluluğuna erişmiştir, artık onu hiçbir şey sarsamaz ve yıkamaz. Tasarımlardan (katalepsis) ve sanılardan (doxa) kurtulmuş bir akıl, açık seçik doğa bilgisini (episteme) edinebilir. Açık seçik doğa bilgisi de insana yaşamak ve mutlu olmak için en doğru ölçüyü verecektir.
KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI