Orta Çağ Felsefesi: Din Felsefesinde Deizmin Özellikleri Nedir? Ne Değildir?
Deizm veya yaradancılık, tüm dinleri reddeden; fakat bir yaratıcı gücün var olduğunu kabul eden inanç sistemidir. Deizm, vahiy ya da bir kilise öğretisi aracılığıyla edinilmiş her türlü dinsel bilgiye karşı çıkan, buna karşılık belirli bir dinsel bilgi bütününü herkesin doğuştan taşıdığını ya da us yoluyla elde edebileceğini savunan görüştür.
Deistler Hristiyanlıkta ve dünya dinlerinde görülen ibadet, inanç ve öğreti farklılıklarının temelinde evrensel olarak benimsenmiş din ve ahlak ilkelerinin, ussal bir özün bulunduğunu öne sürerler. Deistlere göre kendi başına doğal din, her türlü kuşku ve yozlaşmadan uzaktır. Bu yüzden us yoluyla doğrulanmış yalın ahlaki doğrular dışında Hristiyanlığın sonradan eklediği tüm ögelere karşı çıkarlar.
Deizm bütün dinleri ve din olgusunu reddedildiği için peygamberler, kutsal kitaplar, sevap, günah, ibadet, dua, vahiy, kader, ahiret, cennet, cehennem, melek, cin ve şeytan gibi kavramlar bu inanışta yoktur. Deizmde sadece evrenin işleyişi için doğa kanunlarını koyan, bunun ardından evrene ve insanlığa hiçbir müdahalesi olmayan bir Tanrıya inanılır. Deizm kavramı ilk olarak 17. yüzyılda özellikle İngilterede kullanılmaya başlanmıştır. Terim Lâtince Tanrı anlamındaki Deus sözcüğünden türetilmiş ve özgür düşüncelilerin Tanrı inancını belirtmede kullanılmıştır.
KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI