- Katılım
- 2 Ocak 2021
- Mesajlar
- 9,432
- Tepkime puanı
- 8
- Cinsiyet
-
- Bayan
- Takım
- Galatasaray
Mitoz Bölünme
Mitoz bölünmenin amacı genetik yapıyı aktarmak ve tek hücreli canlılarda üremeyi sağlamaktır. Mitoz bölünmenin interfaz ve mitotik evreleri bulunmaktadır. Ayrıca hücre döngüsünün sağlıklı gerçekleşmesi için yaşam döngüsünün farklı noktalarında kontrol noktaları vardır.Bu konuda
- Mitoz bölünmenin evrelerini ve özelliklerini
- Hücre döngüsünün sağlıklı gerçekleşmesi için kontrollerin nasıl çalıştığını
- Hayvan ve bitki hücrelerindeki bölünme farklılıklarını
Bir hücrenin bölünerek aynı genetik özelliklerde yeni hücreler oluşturmasına mitoz bölünme denir. Mitoz bölünmeyle çok hücreli canlılarda; büyüme, gelişme, yaraların onarımı gibi olaylar görülür. Aynı zamanda mitoz bölünme tek hücreli canlılar için üremek demektir. Mitoz bölünme, insanlarda belli bir büyüklüğe erişinceye kadar çoğu hücrede (örneğin sinir hücreleri bölünmez) ve bazı hücrelerde (kemik iliği vb.) hayat boyu devam eder.
Mitoz bölünme, hücre döngüsünün bir parçasıdır.
Hücre Döngüsü
Hücre döngüsü bir hücrenin bölünmeye başlamasından itibaren diğer hücre bölünmesine kadar geçen zaman aralığına denir. Hücre döngüsünün büyük bir kısmı interfaz (hazırlık) evresinde; geriye kalan kısım ise bölünme evresi, çekirdek evresi ve sitoplazma bölünme evresinden oluşur. Hücre döngüsü interfaz ve mitotik evre olamak üzere 2 ana kısımdan oluşur.İnterfaz Evresi
İnterfaz evresi yeni bölünmüş bir hücrenin, çekirdek bölünmesine kadar geçirdiği bir hazırlık evresidir. Çoğu hücreler yaşamlarının %90’ı interfaz evresinde geçirirler.Hücreler bir sonraki bölünmeyi gerçekleştirebilmek için; gerekli büyüklüğe ve gerçekleşecek tepkimelerin enerjisi için çok sayıda depo ATP’ye ihtiyaç duyar. Hücreler bu ihtiyaçlarını interfaz evresindeki belirli adımlarda tamamlarlar. İnterfaz evresi G1 S ve G2 olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.
G1 evresi özellikleri
- Organel sayısı artar, atp sentezi hızlanır ve protein sentezi artar. Bu evrede hücrenin metabolizma hızı yükselir.
- Hücre bölünme evrelerinin sürece en uzun evresidir.
- Hücre hacimce büyür.
- Bu evrede, hücre yeterli büyüklüğe ulaşıp ihtiyacı olan atpyi ürettikten sonra, hücreye bölünme komutu verilir ve hücre geri dönüşümü olmayacak bir şekilde bölünmeye başlar.
S evresi özellikleri
- DNA’ nın eşlendiği ve kromatin sayısının iki katına çıktığı evredir.
- Protein sentezinin en yoğun şekilde gerçekleştiği evredir.
- Sentrozomların eşlenmesi emri bu evrede verilir.
- DNA’lar sorunsuz bir şekilde eşlendikten sonra hücre bir sonraki evreye geçer.
G2 evresi özellikleri
- Bölünme ile ilgili enzimler sentezlenir.
- Organel sayısı artırılır.
- DNA sentezi durmuştur ancak RNA sentezi devam eder.
- G2 evresinde hücre bölünme hazırlığı tamamlanmış olur.
Not 2 : Erişkin hayvanların sinir hücreleri, kas hücreleri gibi bölünmeyen hücreler; G1 evresinden çıkarak hücre döngüsünde G0 olarak adlandırılan durgun evreye girerler. Gerekli bütün şartlar sağlansa bile hücre dışından sinyal gelmediği sürece DNA eşlemesi yapmazlar ve bölünme gerçekleştirmezler.
Mitotik Evre
Ana hücrenin bölünerek iki yeni hücre oluşturmasına mitoz denir. Mitoz, bütün canlılarda görülen bir bölünme şekli olmakla birlikte, tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise genel olarak büyüme, gelişme ve yaraların onarılmasını sağlar. Profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere dört aşamada gerçekleşir.
Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi)
İnterfaz evresi bittikten sonra hücre çekirdek bölünmesi evresine girer. Şu anda mitoz bölünme işlediğimiz için bu evreyi mitotik evre diye adlandırabiliriz. Mitoz; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz (PMAT) olmak üzere dört evreden oluşur.Profaz: Adından da anlaşılacağı gibi mitozun ilk evresidir. İnterfazda eşlenmiş durumdaki kromatinler kısalıp kalınlaşarak kromozoma dönüşürler. Çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller eriyerek tamamen kaybolur. Kromozomlar ekvatoral bölgeye hareket etmeye başlarlar.
Metafaz: İğ ipliklerine tutunmuş kromozomlar, hücrenin ortasına dizilir. Kromozomların en belirgin olduğu evredir. Kromozomlar tek tek sayılabilir, incelenebilir, fotoğraflanabilir.
Anafaz: İğ ipliklerinin boyları kısalır, böylece kardeş kromatitler birbirinden uzaklaşarak zıt kutuplara hareket ederler. Kardeş kromatitler ayrıldıkları için kromozom olarak adlandırılırlar. Bu evre tamamlandığında hücrenin her iki kutbunda da eşit sayıda kromozom bulunur.
Telofaz: Profaz evresinde eriyen çekirdek zarı, çekirdekçik ve organeller yeniden oluşmaya başlar. Kutuplara çekilen kromatitler çekirdek zarının içine girerler. Kısaca bu evrede profazda olan her şeyin tam tersi olur. Genellikle bu evre ile birlikte sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi)
Sitoplazmanın bölünmesi olayına sitokinez denir. Sitokinez bitki ve hayvan hücrelerinde farklı gerçekleşir.Hayvan hücrelerinde sitokinez, sitoplazmanın boğumlamasıyla gerçekleşir. Bitki hücrelerinde hücre zarının etrafında selülozdan oluşmuş hücre çeperi olduğundan boğumlanma gerçekleşemez. Sitoplazmanın ekvatoral düzleminde
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
etkisiyle orta lamel (ara lamel,hücre plağı) denilen yapı oluşur. Bu yapı oluştuktan sonra üzerine hücrenin sentezlediği selüloz eklenir ve çeper oluşumu tamamlanmış olur.Hayvan ve Bitki Hücrelerindeki Bölünme Farklılıkları
- Hayvan hücrelerinde sitoplazma boğumlanarak bölündüğü halde bitki hücresinde orta lamel (ara lamel) oluşumuyla gerçekleşir.
- Bitki hücresinde iğ ipliklerini sitoplazma hazırlarken hayvan hücrelerinde bunu sentrozomlar yapar.
Hücre Döngüsünün Kontrolü
Hücrelerde, hücre döngüsünün farklı evrelerinde kontrol noktaları vardır. Bu kontrol noktaları evrelerin amaçlarını yerine getirmesinde büyük rol oynar. Bu kontrol noktaları G1, G2 ve M kontrol noktalarıdır.G1 kontrol noktası
- Hücrenin yeteri kadar büyüyüp-büyümediği ve DNA’ da hasar olup-olmadığı kontrol edilir.
- Hücre yeteri kadar büyümüş ise ve DNA’ da hasar yoksa devam et sinyali verilir; böylece S evresi başlar.
G2 kontrol noktası
- Hücrenin büyüklüğü ve DNA hasarı kontrol edilir
- DNA kendini eşlerken hata veya hasar meydana gelmişse bu hatalar giderilene kadar hücre döngüsü durdurulur.
- Hata yoksa hücre çekirdek bölünmesine başlar.
M kontrol noktası
- Metafaz evresinde gerçekleşir.
- İğ ipliklerinin, kromozomların kinetokorlarına bağlanıp-bağlanmadığı kontrol edilir.
- İğ ipliklerinin kromozomlara bağlanmasında hata yoksa devam et sinyali verilir.
