Bitki

Bitki​

Yeryüzünün herhangi bir bölgesinde insan müdahalesi olmadan yetişen bitkilerin oluşturduğu topluluklara bitki örtüsü denir.

Yeryüzünde bitki örtüsünün dağılışını etkileyen faktörler

• İklimin etkisi
• Yer şekillerinin etkisi
• Toprağın etkisi
• Canlıların etkisi

- İklim Etkisi

• Bitki örtüsünün özelliklerini belirleyen temel faktör iklimdir.
• Bitki türlerinin dağılışını iklimin sıcaklık ve yağış durumu belirler.
• Yağışlı bölgelerde gür bitki topluluklar olan ormanlar görülürken kurak bölgelerde daha zayıf ve seyrek ot gibi bitki grupları görülür.

- Yer Şekillerinin Etkisi

• Yer şekillerinin yükselti, bakı, eğim gibi özellikleri toprak ve bitki oluşumunu etkiler.
• Bir dağ yamacı boyunca yükseltiye bağlı olarak sıcaklık ve yağış oranının değişmesi bitki türlerini etkiler.
• Güneş gören yamaçlarda sıcaklık fazla olacağından bitki örtüsü değişiklik gösterebilir.

- Toprağın Etkisi

• Bitkiler besinlerini topraktan aldığı için mineral durumu, sıkı ya da gevşek olması killi, kumlu veya humuslu olması bitki gelişimini önemli oranda etkiler.

- Canlıların Etkisi

• İnsanlar ve hayvanlar bitki örtüsünün üzerinde önemli etki gösterir.
• İnsanların tahrip ettiği topraklar üzerinde zayıf bitki örtüleri oluşmuştur.
• Bunun yanında insanların yaptığı ağaçlandırma çalışmaları ve hayvanların gübreleri bitki örtüsünü pozitif yönde etkiler.

​

Ağaç Formasyonları​

Ekvatoral Yağmur Ormanları

• Sıcaklık ortalamasının yüksek yağış miktarının fazla olduğu ekvatoral iklimlerde görülür.
• Yıllık ortalama yağışın 2000mm ve üzeri olan bölgelerde ise sıcaklık 20C’nin üstündedir.
• Ağaçlar yıl boyu yeşil kalır ve geniş yapraklı, ince gövdeli ve uzun boyludur.

Muson Ormanları

• Muson iklimi yaşayan bölgelerde yazlar yağışlı, kışlar ise kurak geçer bu nedenle muson ormanları yazın yeşillenirken kışın yaprak döker.
• Ekvatoral ormanlara göre daha fakirdir ve en tipik ağacı Teaktır. Sık ve gürdür.

Karışık Ormanlar

• Orta kuşakta özellikle ılıman okyanus iklimi bölgelerinde sörülen ormanlardır.
• Bu iklimde her mevsim yağışlıdır ve yazlar serin, kışlar ılımandır.
• Bu bölgedeki ağaçlar iğne yapraklı ve geniş yapraklı olarak karışık haldedir.

Tayga Ormanları

• Orta kuşakta sert karasal iklim özellikleri görülen bölgelerde ladin ve çam türlerinden oluşan ormanlar vardır.
• Kuzey amerika, avrupa ve asya kıtalarının 60 enlemlerinde görülür.
• Kışın sıcaklık -50C ile 70C, yazın 30C’ye yakındır. Yıllık 500mm civarında olan yağışın büyük bir kısmı yazın yağar.
• Karasal iklimdeki ormanlar dayanıklıdır ve sık yaprak dökmezler.

​

Ot Formasyonları​

Yağış miktarının ve sıcakların orman yetiştirmeye elverişli olmadığı bölgelerde, doğal koşullara bağlı olarak yetişen otsulardan oluşan topluluklardır.

Savan

• Yazın yağışlı geçen tropikal iklim bölgelerinde yetişen diz boyundaki uzun ot topluluklarıdır.
• Çevre koşullarına bağlı olarak yer yer ağaçlarda vardır. Kışın kuraklık nedeniyle bu otlar sararır.

Bozkır

• Yağmurlu dönemlerde yeşeren, kurak dönemlerde kuruyan ılıman karasal iklimin bitki örtüsüne denir.

Çayır

• Orta kuşaktaki yüksek dağların tepeye yakın kısımlarda görülen, yaz boyu yeşil olan ve steplerde daha uzun ot topluluklarıdır.

Tundra

• Kutup bölgelerinde ve dağların yüksek kesimlerinde buzulların çözülmesiyle ortaya çıkan yosunsu bitkilerdir.
• Not: yıllık yağış 200mm’nin altında olan çöl bölgelerinde bulunan kurak otlar ve çalılıklara rastlanır. Bunlara çöl bitkileri denir. En yaygın olanı kaktüstür.

​

Çalı Formasyonları​

Çok küçük olup büyüme yetisi de olmayan, ormanların tahriş edilmesiyle oluşmuş bitki topluluklarıdır.

Maki

• Akdeniz ikliminin koşullarında yetişen kısa boylu ağaç topluluklarıdır.
• Koca, yemiş, defne, mersin, zeytin, zakkum bunlara örnektir. Maki bitki örtüsü her zaman yeşildir. Kış soğuğundan kötü etkilenir.
• Makilerin tahrip edilmesi sonucu oluşan topluluklara garig denir. Makilere göre boyları daha kısadır.

Psödomaki : Yağışın fazla olduğu yerlerde makilere benzeyen ve makilere göre daha uzun olan bitki topluluklarıdır.